در انتخاب عینک خود چه ملاکیهایی را در نظر دارید؟ قیمت، زیبایی، دوام، راحتی یا…؟ هر کس برای خود ملاکهایی دارد، گاهی هم هیچ ملاکی مد نظر نیست و افراد به سلیقه خود اعتماد میکنند. اما آیا سلیقه کافی است یا دانش و معیارهایی هم لازم است. به بیان دیگر معیار صحیح انتخاب یک عینک چیست؟
۱- قاب یا فریم عینک :
قاب عینک از چند نظر حائز اهمیت است. فریم یا قاب مناسب باید شیشه یا لنز عینک را در فاصله مناسب نسبت به چشم قرار دهد. دیگر این که عدسی که در فاصله مشخص قرار داده میشود، باید انحنایی متناسب با جهتهای مختلف حرکت چشم داشته باشد.
در هنگام انتخاب قاب باید دقت کرد قسمت بالای قاب با لبه تحتانی ابرو مماس باشد و قسمت تحتانی قاب، قسمت تحتانی چشم را بپوشاند. همچنین در دو طرف چشم، با بینی و گیجگاه، پوشش کافی را ایجاد کند.
دستههای قاب نباید دو طرف گیجگاه را فشار دهند و طول دستهها باید به شکلی باشد که در پشت گوش قرار گیرند.
قابهایی که وجود دارند به دو دسته فلزی و غیر فلزی تقسیم میشوند:
فریمهای فلزی از آلیاژهای مختلف هماهنگ با بدن که سبک و مقاوم هستند، انتخاب میشوند.این قابها نباید در هنگام ترشح عرق ، اثرات سمی روی بدن داشته باشند و تغییر رنگ هم ندهند.
فریمهای غیر فلزی هم از ترکیبهای سلولزی یا پلیمری ساخته میشوند و میتوانند در عین ظرافت، سطح خوبی برای عدسی فراهم کنند. این قابها تنوع زیادی دارند و از عوارض کمتری نسبت به فریمهای فلزی برخوردارند، ولی در اثر مرور زمان این فریمها خشک میشوند و میشکنند.
برای کودکان قابهای غیر فلزی بیشتر توصیه میشود، زیرا احتمال آسیب رسیدن به پوست و چشم در اثر حوادث و برخوردها در این قابها کمتر است.
۲- شیشه یا عدسی عینک :
علاوه بر قاب عینک ، شیشهها نیز از اهمیت فوق العاده بالایی برخوردار هستند.
شیشههای عینک کودکان حتما باید از جنس بسیار سبک و نشکن ساخته شوند.
اگر قرار است عینک همیشه روی چشم شما باشد، بهتر است شیشه فتوکرومیک باشد تا بتواند در برابر اشعه خورشید نیز از شما محافظت کند.
شیشه ی عینک بچه ها باید درجه فتوکرومیک بالاتری داشته باشد، زیرا چشمهای بچه ها نسبت به بزرگسالان، به اشعه ماورای بنفش حساس تر است.
۳- زیبایی
زیبایی هم میتواند یکی از معیارهای فرعی باشد؛ به عنوان مثال شیشه عینک بزرگ، چشمها را بهتر نشان میدهد، پس اگر چشمهای شما زیبا است عینک شیشه بزرگ بیشتر به شما میآید، یا کسانی که بینی خوشتراشی دارند بهتر است عینکی انتخاب کنند که بخش زیادی از بینی را نپوشاند.
انتخاب تنها با شما نیست
اپتومتریستها افرادی هستند که تحصیلات شان در ارتباط با چشم و عینک است. آنها میتوانند با در نظر گرفتن شکل و فرم صورت، نمره و کاربرد عینک، جنس عدسی، نوع عدسی و خصوصیات رنگی آن، انتخابهای مختلفی را به شما پیشنهاد کنند. پس اگر برای تهیه عینک به مغازهای مراجعه کردید که به شما گفتند هر قابی را میخواهید انتخاب کنید و فقط سلیقه شما مد نظر قرار گرفت، به کیفیت علمی کار آن مرکز شک کنید، حتی اگر از نظر سلیقه راضی باشید. فراموش نکنید در عینک فروشی انتخاب تنها با شما نیست.
دکتر ابراهیم جعفرزادهپور، مدیر گروه اپتومتری دانشگاه علوم پزشکی ایران با تاکید بر این که تهیه عینک بسیار وابسته به عواملی است که در افراد مختلف متفاوت است، گفت:
“ممکن است نوع فرم، نحوه تراش عدسی و سایر پارامترهای مطرح در اندازهگیری و ساخت و ارائه عینک، در افرادی با نمره عینکهای مشابه کاملا متفاوت از یکدیگر باشد.
عواملی مانند نمره چشم دیگر، ابعاد صورت، شرایط محورهای بینایی و فاصله بین چشمها از عواملی تعیینکننده نوع فرم و سایر پارامترهای عینک هستند.
تجویز و تهیه عینک توسط اپتومتریست، روند پیوسته ای است و اپتومتریست بر اساس چارچوب کلی شکل فرم، جنس و نوع عدسی و …، انتخابهای مختلفی را به بیمار پیشنهاد خواهد داد و توجه صرف به سلایق بیمار در مراکز تهیه عینک، تجاری و غیر علمی است.”
ویژگی های یک عینک آفتابی مناسب
محافظت از چشم ها در مقابل اشعه های مضر آفتاب مهم است.
قیمت یا مدل عینک آفتابی که اغلب به هنگام خرید این عینک ، بیش از هر چیز دیگری مورد توجه خریداران است، نمیتواند از چشمها در برابر پرتوهای مضر خورشید محافظت کند.
تحقیقات نشان میدهد 40 درصد افراد به هنگام خرید عینک آفتابی، به قابلیت آن در محافظت از چشم چندان توجه نمیکنند.متخصصان توصیه میکنند مردم از عینکهای آفتابی مرغوب ، استاندارد و با کیفیت مناسب استفاده کنند. بنابراین عینک آفتابی را باید از عینک فروشی های معتبر خریداری کرد، نه از دست فروش ها.
دکتر رامین اساسی، جراح و متخصص چشم و عضو آکادمی چشم پزشکان آمریکا میگوید:
"اشعه ماورای بنفش خورشید یا همان (UV) دارای سه نوع طول موج A ،B و C است. نوع A بیشتر توسط عدسی چشم جذب میشود و ضرری برای چشم ندارد. نوع C در لایه ازن جذب می شود و به زمین نمیرسد، ولی آن قسمتی که برای چشم مضر می باشد، نوع B است که موجب سوختگی پوست نیز می گردد؛ مثلا وقتی نوع B به روی برف می تابد، می تواند موجب کوری برگشت پذیر شود و فرد برای 12 تا 48 ساعت بینایی خود را از دست بدهد.
دانشمندان معتقدند که تماس زیاد با اشعه ماورای بنفش نوع B میتواند در طولانی مدت، بیماریهای برگشت ناپذیر چشمی مانند: آب مروارید ، تغییر در مرکز دید ، ناخنک چشم و حتی آفتاب سوختگی چشم را به وجود آورد. این بیماریها میتوانند سبب تاری دید، دردناک شدن و قرمزی چشم ، ریزش اشک، اختلال موقت دید و در برخی موارد منجر به نابینایی شوند.
عینک آفتابی مناسب
کودکان و نوجوانان بیشتر از سایرین در معرض آسیبهای چشمی نور خورشید قرار دارند، زیرا مدت زمان بیشتری را نسبت به بزرگسالان در خارج از منزل سپری کرده و عدسی چشم آنها نازک تر است. لذا استفاده از عینک آفتابی برایشان ضروریتر است.
عینک آفتابی باعث میشود مردمک چشم باز شود و اگر استاندارد نباشد و نتواند UV را جذب نکند، تمام اشعههای مضر به داخل چشم نفوذ میکنند.
بهترین راه شناخت عینکهای آفتابی استاندارد، استفاده از دستگاه UV متر است که اغلب در عینک فروشیهای معتبر یافت میشود. بدون استفاده از این دستگاه ، تشخیص یک عینک آفتابی مناسب، حتی برای چشم پزشکان نیز سخت و غیر ممکن خواهد بود.
گفتنی است این دستگاه باید UV عینک را از 98 درصد به بالا نشان دهد. همچنین گاهی علامت 400 UV در کنار برخی از عینکها درج شده است که نشان دهنده قابلیت حفاظت بر علیه UVB است.
نمیتوان هر عینک آفتابی گران قیمتی را استاندارد قلمداد کرد و باید تمامی آنها توسط دستگاه (یو وی متر) آزمایش شوند."
توصیههایی برای استفاده و خرید عینک آفتابی:
*حتی در روزهای ابری و در فصل زمستان هم برای محافظت از چشمها از عینک آفتابی مناسب استفاده کنید. از آنجا که برف 80 درصد اشعه ماورای بنفش را منعکس می کند و زمین و آب فقط 10 درصد آن را منعکس میکنند، می توان دریافت که اهمیت استفاده از عینک آفتابی در زمستان کمتر از فصل تابستان نیست.
* از عینک آفتابی استفاده کنید که 99 تا 100 اشعه های ماورای بنفش نوع A و B را جذب کند و به میزان 75 تا 90 درصد از شدت نور مرئی بکاهد.
در عدسی عینکهای آفتابی ارزان قیمت، مادهای به نام (Triace tate) است که فقط 40 درصد ازUV را جذب میکند، لذا برای چشم ها بسیار مضر هستند.
عینک آفتابی مناسب
* عینک آفتابی نباید باعث تغییر ماهیت نور و تصاویر شود.
* دقت کنید رنگ هر دو شیشه عینک آفتابی کاملا یکسان بوده و فاقد موج و عیب و نقص باشند.
* از عینکهای آفتابی با شیشه دودی (خاکستری) استفاده کنید، چون بدون این که رنگ اجسام را تغییر دهد، از شدت نور میکاهد.
* عدسیهای عینک آفتابی، شیشهای یا پلاستیکی هستند. عدسیهای پلاستیکی سبکترند و بر اثر ضربه خرد نمیشوند. اما در مقابل، عدسیهای شیشهای وضوح بیشتری دارند، کمتر خش میافتند و گرانتر هم هستند.
* لازم نیست عینک آفتابی آنقدر تیره باشد که چشمان شما از پشت آن دیده نشود. چنین عینکهایی دید شما را کم میکنند.
* میزان محافظت عدسی عینک از چشم ها در مقابل اشعه فرابنفش خورشید با دستگاهی به نام UV متر سنجیده می شود. اگر در خصوص میزان محافظت عدسی عینک شک دارید، راه سادهای برای امتحان کردن این موضوع وجود دارد: یک عینک فتوکرومیک را بردارید و عدسی عینک آفتابی را جلوی آن در مقابل نور خورشید بگیرید. اگر عدسی عینک آفتابی استاندارد باشد، اشعه فرابنفش خورشید را جذب میکند و در نتیجه، عینک فتوکرومیک تغییر رنگ نمیدهد.
* عدسیهای غیراستاندارد معمولا سطح ناهموار و غیر یکنواختی دارند. برای اطمینان از عدم وجود انحراف در عدسی میتوانید عینک را به چشم بزنید و به یک سطح منظم مثل لبه میز یا خطوط بین کاشیها نگاه کنید و در همین حال سرتان را به بالا و پایین و چپ و راست حرکت دهید. اگر عدسی استاندارد باشد، این خطوط با حرکت چشم شما همچنان صاف باقی میمانند و در غیر این صورت، کج و معوج میشوند.
* عینک آفتابی باید کل فضای چشم و اطراف آن را در برگیرد. مطالعات نشان داده است اشعه ماورای بنفش از اطراف قاب عینکهای آفتابی کوچک عبور کرده و به چشم میرسند